Na drodze do osiągnięcia szczęścia, spełnienia i satysfakcji z życia stanąć może wiele przeszkód. Jedną z nich są zaburzenia psychiczne, które utrudniają normalne funkcjonowanie, a w skrajnych przypadkach prowadzą nawet do prób samobójczych, które mogą zakończyć się śmiercią. Czym charakteryzuje się zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (nerwica natręctw) i jak sobie z nim radzić?
Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne – co to? Czym charakteryzuje się OCD?
Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (z ang. OCD – Obsessive Compulsive Disorder) określane również nerwicą natręctw to zaburzenie, które jest zaliczane do grupy zaburzeń lękowych. Szacuje się, że boryka się z nim ok. 2-3 proc. populacji. Jego cechą charakterystyczną jest występowanie obsesji i kompulsji.
1.Obsesje. To niechciane, natrętne myśli, obrazy lub impulsy, które pojawiają się znikąd. Są one trudne do zignorowania, mają powtarzalny charakter i prowadzą do kompulsynych zachowań. Pojawienie się obsesji wzbudza u osoby cierpiącej na nerwicę natręctw intensywny niepokój, lęk, dyskomfort lub cierpienie psychiczne. Obsesje pojawiające się w OCD często dotyczą:
- brudu – „Ubrudziłem/łam dłoń, dotykając klamki”,
- wątpliwości – „Czy wyłączyłem/łam żelazko?”,
- symetrii – „Książki muszą być poukładane równo”,
- agresji – „Co jeśli kogoś skrzywdzę?”.
2.Kompulsje. To powtarzające się zachowania, które osoba borykająca się z nerwicą natręctw wykonuje, aby złagodzić niepokój, lęk, dyskomfort lub cierpienie psychiczne wywołane przez obsesyjne myśli. Mają one charakter przymusu, często są irracjonalne lub czasochłonne i wiążą się z uczuciem przykrości. W efekcie utrudniają codzienne funkcjonowanie. Kompulsje w OCD często obejmują przymusowe:
- mycie – „Muszę dokładnie umyć dłonie, które ubrudziłem, dotykając klamki”,
- sprawdzanie – „Wracam do domu, by sprawdzić, czy wyłączyłem/łam żelazko”,
- liczenie – „Muszę policzyć przedmioty znajdujące się w pomieszczeniu, wtedy nic złego się nie stanie”,
- porządkowanie,
- gromadzenie przedmiotów.
Osoby cierpiące na nerwicę natręctw zwykle wiedzą, że obsesyjne myśli i zachowania kompulsyjne są nadmierne i irracjonalne. Niemniej pozostają poza ich kontrolą. Mimo to budzą w nich silny sprzeciw z uwagi na swój narzucający się lub obsceniczny charakter.
W pierwszych fazach zaburzenia nerwica natręctw bywa skorelowana z objawami depresyjnymi. Rzadziej obserwuje się je natomiast w przewlekłych postaciach OCD. Bywa, że natrętne myśli i ruminacje (ciągłe, kompulsyjne rozmyślanie o konkretnym zdarzeniu, problemie lub temacie) pojawiają się w ostrych epizodach depresyjnych.
Jak radzić sobie z nerwicą natręctw?
Leczenie zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego może obejmować farmakologię i psychoterapię. W zależności od indywidualnej sytuacji osoby borykającej się z nerwicą natręctw metody te stosuje się razem lub rozłącznie.
- Farmakoterapia. Opiera się głównie na zażywaniu leków z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny, które regulują nastrój.
- Psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT). Dzięki niej osoba cierpiąca na nerwicę natręctw ma nauczyć się, jak powstrzymywać natrętną czynność. W tym celu z rozmysłem naraża się na lękotwórczy bodziec, co pozwala stopniowo wygasić objawy zaburzenia. U niektórych osób korzyści może przynieść również psychoterapia psychodynamiczna.
Ważnym elementem leczenia zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego jest zadbanie o ogólny dobrostan psychiczny. Zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna, dobry sen, praktyka technik radzenia sobie ze stresem i dbałość o jakościowe relacje społeczne prowadzą do poprawy samopoczucia i zwiększają satysfakcję z życia.
Twoje myśli lub zachowania wywołują u Ciebie lęk, dyskomfort lub cierpienie? Masz wrażenie, że pojawiają się one nie do końca z Twojej woli i wzbudzają poczucie winy? A może ktoś z Twojego otoczenia ciągle powtarza pewne zachowania? Nie wahaj się prosić o wsparcie. Skontaktuj się z psychoterapeutą, psychiatrą lub psychologiem i umów się na wizytę.
